‘Wokespeech’ Yeşilgöz (VVD) verbaast universiteiten: ‘We herkennen dit beeld niet’

Minister Dilan Yeşilgöz (VVD) schetste maandag in haar veelbesproken speech ten onrechte dat er op Nederlandse universiteiten geen open debat mogelijk zou zijn, zo zegt een woordvoerder van de koepelorganisatie die namens alle veertien universiteiten spreekt. ,,Wij herkennen dit beeld niet. Universiteiten zijn bij uitstek de plek voor open debat waarbinnen aandacht moet zijn voor de sociale veiligheid van studenten en medewerkers.”

Minister Yeşilgöz (Justitie en Veiligheid) maakt zich zorgen over de vrijheid van meningsuiting. Ze vindt dat ‘wokisme’ en extremisme in Nederland niet moet worden getolereerd, anders komt de democratische rechtsstaat in gevaar. Dit betoogde ze maandagavond tijdens de jaarlijkse HJ Schoo-lezing. Volgens de minister eisen zogeheten ‘wokisten’ de ‘safe spaces’ bij universiteiten op door ‘elke vorm van zogenaamd confronterende kennis uit te sluiten’.

,Mensen die vinden dat zij mogen bepalen welke informatie of mening juist is en wat niet juist is. Of wat kwetsend en wat niet kwetsend is. Wie wel deugt en wie niet deugt. Die onder het mom van inclusie alleen maar bezig zijn met uitsluiten.” Het komt volgens Yeşilgöz neer op het beperken van kritiek, onder meer op de universiteiten, en ‘dat legt een enorme druk op de vrijheid van meningsuiting’.

‘Er klopt niets van’

Volgens Miko Flohr, universiteit docent bij de Universiteit Leiden, klopt er ‘helemaal niets’ van deze bewering. ‘Wij op de universiteit bevorderen, if anything, doordachtheid. En wij zijn tegen ondoordachtheid. Dat betekent dat je ontzettend voor de ‘vrijheid van meningsuiting’ kan zijn, maar beroepsmatig tegenstander van het ongecoördineerd in het rond slingeren van ongerichte opinies’, reageert de docent oude geschiedenis op Twitter.

Flohr krijgt hierin bijval van Universiteiten van Nederland, een koepelorganisatie waarin de veertien Nederlandse universiteiten samenwerken. ,,Het hoort soms te schuren binnen universiteiten, dat is ook onderdeel van de academische vorming van studenten. Het boycotten van mensen hoort daar niet bij. Als academici het niet met elkaar eens zijn, kan daar een wetenschappelijk debat over gevoerd worden”, reageert een woordvoerder op vragen van deze site.

Maar juist door na te denken over de pijn van anderen dwing je jezelf tot een precieze, soms innovatie­ve woordkeuze

Miko Flohr, Universiteit docent bij de Universiteit Leiden
Innovatieve woordkeuze

Volgens Yeşilgöz vormt ‘wokisme’ een gevaar voor de democratische rechtsstaat. ,,Wokisme bevordert onverdraagzaamheid, terwijl verdraagzaamheid juist de kern van de democratische rechtsstaat is.” Ze vindt ‘wokisme’ een ‘problematische beweging’ omdat het de uitwisseling van tegenovergestelde ideeën uitsluit. ,,Wokisten willen bepalen wie recht van spreken heeft. Alleen als je tot de juiste groep hoort, mag je meepraten.” Een vrije samenleving heeft open debat nodig, vindt Yeşilgöz.

In sommige gevallen is een discussie echter zó heftig dat het mensen daadwerkelijk persoonlijk raakt, zo zegt docent Flohr. ‘Dan is pijn onvermijdelijk, en moet je daar zo goed mogelijk doorheen navigeren. Maar juist door na te denken over de pijn van anderen dwing je jezelf tot een precieze, soms innovatieve woordkeuze. Dus ik zou het graag om willen draaien: uiteindelijk komt ‘woke’ – gedefinieerd als het stelselmatig proberen rekening te houden met de (on)machtspositie en leefwereld van anderen – intellectueel verder en graaft het dieper dan het gewoon rondbrallen van meninkjes’.

Nog meer kritiek

Ook Forum voor Democratie en de Groep van Haga zijn kritisch op de uitspraken van Yeşilgöz. De minister zei dat deze partijen alleen maar uit zijn op ophef en het belang van Nederland niet dienen. Wybren van Haga eist dat de minister haar woorden terugneemt en excuses aanbiedt. Forum-voorman Thierry Baudet wilde de minister tijdens het vragenuurtje over haar uitspraken aan de tand voelen.

Yeşilgöz trok in haar lezing van leer tegen de partijen. ,,Nepnieuws, wantrouwen en achterdocht vervuilen en radicaliseren het maatschappelijk debat, zelfs zodanig dat onze democratische rechtsstaat en zijn hoeders in de knel komen”, zei Yeşilgöz. ,,Het negeren van complottheorieën en ondermijnende uitlatingen werkt niet om ze op die manier vanzelf te laten weggaan. Het gaat helemaal niet weg en de onwelriekende reuzel sijpelt zelfs de Tweede Kamer binnen”, zei de minister maandagavond.