Kabinet weigert complotdenker Icke toegang tot Nederland

De complotdenker David Icke mag Nederland niet in. Dat heeft het kabinet besloten in verband met risico’s voor de openbare orde. Haagse bronnen bevestigen de berichtgeving hierover van RTL Nieuws. Hij zou komende zondag spreken op een demonstratie in Amsterdam.

Icke wordt geweerd omdat zijn voornemen om een toespraak te houden bij een bijeenkomst in Amsterdam “heeft geleid tot onrust”, aldus de Immigratie- en Naturalisatiedienst IND. De Brit was uitgenodigd door de organisatie Samen voor Nederland. Dit is een samenwerkingsverband waarbij onder meer Forum voor Democratie, Viruswaarheid, Gele Hesjes Nederland en Nederland in Verzet zijn aangesloten.

De gemeente Amsterdam had de IND gevraagd te onderzoeken of hem de toegang kan worden geweigerd. De immigratiedienst wil de zaak niet toelichten: “Omdat dit een individuele casus is, kunnen wij hierop inhoudelijk niet ingaan.”

De IND gaf het advies Icke de toegang te weigeren na overleg met de politie en de NCTV. Ook kijkt de IND naar “aanwijzingen uit ambtsberichten van de AIVD”.

Verantwoordelijk staatssecretaris Eric van der Burg neemt dat advies over. Ook burgemeester Halsema van Amsterdam is op de hoogte van het besluit.

Buitenaardse reptielen

Over de aangekondigde komst van Icke is al weken veel te doen. Hij is een aanhanger van complottheorieën over zogenoemde ‘illuminati’, die uit zouden zijn op een nieuwe wereldorde. De Brit gaat echter verder en denkt dat er elites op aarde zijn die gedeeltelijk bestaan uit een netwerk van buitenaardse reptielen, waarmee hij volgens critici Joden bedoelt.

Eerder al besloot de gemeente Amsterdam de demonstratie van Samen voor Nederland te verplaatsen van de Dam naar het Museumplein in verband met de voorgenomen komst van de complotdenker. Volgens de gemeente waren er drie tegenprotesten aangemeld.

Kan Nederland de man achter Baudets reptielentheorie weren?

Wat hebben Frank Sinatra, Hillary Clinton, George Bush, de paus, Stalin en koninginnen Elizabeth en Beatrix gemeen, behalve dat het machtige mensen zijn of waren? Dat het allemaal reptielen zijn. Althans, volgens het opmerkelijke gedachtegoed van de Britse complotdenker David Icke, dat een inspiratiebron lijkt voor Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet.

Wie is Icke en waarom worden zijn ideeën als gevaarlijk gezien?

Dit wereldbeeld heeft gevaarlijke en antisemitische kanten.

Bart Wallet, hoogleraar Joodse studies

Voordat David Icke (70) een van de bekendste complotdenkers werd, had hij al een bijzondere carrière achter de rug. Hij was onder meer professioneel voetballer, sportverslaggever bij de BBC en woordvoerder van de linkse Green Party.

Zijn ideeën kwamen steeds verder af te staan van die partij en in 1991 vertrok hij er. Hij begon zichzelf de zoon van God te noemen en voorspelde dat de wereld in 1997 zou eindigen.

Later ontspoorden zijn denkbeelden verder. Hij gelooft dat de Amerikaanse regering achter de aanslagen van 11 september 2001 zit en een Joodse groepering achter de coronapandemie.

Elite van reptielen

Maar hij is vooral bezig met wat hij ziet als de echte machthebbers in de wereld: een geheime elite van reptielen. “Icke’s visie houdt in dat er een gevecht is tussen goed en kwaad”, zegt hoogleraar Joodse studies Bart Wallet. “Het kwaad zijn die reptielen die zich voordoen als mensen. Ze hebben met elkaar een groot, geheim complot om de politiek, de wetenschap, de bankenwereld en de economie in hun greep te krijgen. Het is, op z’n zachtst gezegd, een heel curieus, alternatief wereldbeeld met heel gevaarlijke kanten.”

Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet zei in een interview deze theorie te geloven, al zei hij later “reptielen” niet letterlijk te bedoelen, maar als een metafoor voor verachtelijke wezens. Wallet: “Dan is de vraag: waarom gebruik je deze metafoor? Iedereen weet wat je bedoelt en naar welke specifieke theorie je verwijst, die van David Icke. Dit is geen losstaande opmerking.”

Dikke van Dale: pic.twitter.com/lVbsHNSuOL

— Thierry Baudet (@thierrybaudet) October 18, 2022

Ickes complottheorie is een voorbeeld van klassiek antisemitisme, zegt Wallet. “Een van de belangrijkste dynastieën bij die reptielen is de Joodse bankiersfamilie Rothschild. Samen met een Joodse kliek eromheen zou die erop uit zijn de wereld te regeren. De familie zou zelfs de Holocaust hebben veroorzaakt door Hitler te financieren.”

Vooral Ickes antisemitische opvattingen zijn reden voor de gemeente Amsterdam om hem te willen weren. Op 6 november is hij spreker op een manifestatie gericht tegen onder meer de oorlog in Oekraïne en de coronawet. Het evenement wordt mede-georganiseerd door Forum voor Democratie.

Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) pleitte dinsdag al voor een spreekverbod, net als een meerderheid van de gemeenteraad. “Deze man heeft heel recent nog uitspraken gedaan die volledig tegen onze democratische waarden ingaan”, zegt VVD-raadslid Claire Martens.

“Holocaustontkenningen, oproepen tot geweld en opruiing. Dat gaat in tegen onze wet, dus wat ons betreft is hij niet welkom.”

Voor de gemeente lijkt het juridisch onmogelijk om Icke te weren. Het gebeurde al eerder dat een burgemeester probeerde een ongewenste spreker tegen te houden, maar uiteindelijk bepaalde de rechter dat een burgemeester dat niet mag doen.

Hoogleraar Algemene Rechtswetenschap Jan Brouwer: “Op alle mogelijke manieren is gezegd: dat is niet aan de burgemeester. Persvrijheid, vrijheid van meningsuiting, dat is een groot goed. En dat moeten we vooral intact laten.”

De gemeente heeft nu de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gevraagd te onderzoeken of Icke de toegang tot Nederland kan worden geweigerd. “We nemen dit serieus en zullen het onderzoeken”, zegt de IND in een reactie tegen Nieuwsuur.

Gevaar voor openbare orde?

De IND zou Icke tot ongewenste vreemdeling kunnen verklaren. Dat gebeurde eerder in 2017 toen de Turkse minister van Buitenlandse Zaken een toespraak in Nederland wilde houden. Toen greep de overheid in om ernstige ongeregeldheden tussen voor-en tegenstanders van Erdogan in Rotterdam te voorkomen.

Kan dat bij Icke ook? Brouwer betwijfelt het. “Dan moet je wel goede argumenten hebben. Dan moet hij min of meer staatsgevaarlijk zijn. Dan moet hij theorieën verkondigen die een gevaar voor de openbare orde zijn en de vraag is of dat hier aan de orde is.”

In 2019 hield Australië Icke op die manier buiten de grenzen. Hoogleraar Wallet hoopt dat de organisatoren van de Amsterdamse manifestatie hun steun voor Icke’s toespraak intrekken. “Er kan gelukkig heel veel gezegd worden in Nederland, maar we weten ook dat er grenzen zijn. Dat toetsen we normaal gesproken achteraf, maar nu weten we dat er iemand komt met een track record die zeer omstreden en problematisch is.”