Hoekstra en de bom onder het kabinet

Wopke Hoekstra wil geen dogma’s, geen taboes en eigenlijk ook geen D66 meer.

Wopke Hoekstra verklaarde vrijdag in het AD dat er voor het CDA geen ‘dogma’s’ meer zijn in het stikstofbeleid. Voor de oplossing van de asielproblemen zijn er ‘geen taboes’. Bovendien moet er minstens 10 miljard naar de burgers om de koopkracht op peil te houden, zelfs een boven-modaler als Wopke schrikt zich tegenwoordig ‘een hoedje’ bij de kassa van de supermarkt. Hoekstra ging als een olifant door de porseleinkast in de plattelandskrant.

Premier Rutte zei dat Hoekstra’s woorden wel een paar wenkbrauwen hadden doen rijzen. Volgens hem was het staatsrechtelijk ‘op het randje’, aangezien Hoekstra behalve de leider van het CDA ook lid is van het kabinet. Maar gelukkig, Rutte dacht dat het allemaal ‘net kon’ wat Hoekstra had gezegd.

Het CDA is de gezworen regeringspartner van de VVD, eendrachtig hielden ze vorig jaar ‘de linkse wolk’ buiten het kabinet. Dus waarschijnlijk viel het mee met Ruttes staatsrechtelijke zorgen en kwam de interventie van Hoekstra hem niet zo slecht uit. De VVD zit ook in de maag met de stikstofplannen en de asielzoekers, dus als het CDA zegt dat er opnieuw onderhandeld moet worden, zal de VVD geen no-goarea’s formuleren.

Het regeerakkoord leek jongstleden december nog in steen gehouwen, maar is nu alweer een historisch document uit de Middeleeuwen waarmee je niet meer kunt aankomen, zo snel gaat het. Er staat bijvoorbeeld in dat de stikstofuitstoot in 2030 gehalveerd moet zijn. Hoekstra vindt dat nu een dogma waar we vanaf moeten, door de veranderde omstandigheden, de trekkerterreur van de boeren en de ineenstorting van het CDA in de peilingen. Trekkerterreur en peilingdrama heb ik er overigens zelf bij bedacht, zoiets zou Hoekstra nooit zeggen.

Hoe dan ook, alleen de stikstofplannen zijn al afdoende om Rutte IV op te blazen, en dan heb ik het nog niet eens over de asielideeën (‘De migratie moet fors omlaag’) van het CDA, waaraan het rumoer in een voormalig CDA-bolwerk als Tubbergen niet voorbij is gegaan.

Dat is het probleem van de christen-democraten: de diverse crises hakken er bij hún achterban op het platteland het hardst in, althans bij wat de achterban van het CDA wás. De problemen rond stikstof en asielzoekers vind je vooral op het platteland en de armoe – op de drie grote steden na – eveneens.

De woordvoerder van het geplaagde platteland is het CDA al lang niet meer. Die rol is overgenomen door Caroline van der Plas, die in haar eentje in 508 dagen het ooit zo machtige CDA kleineerde tot een partijtje met een zetel of zes. Wopke had daarom weinig keus. Hij is de kapitein van de Titanic die zijn schip op de ijsberg ziet afkoersen en als een waanzinnige aan het roer staat te draaien. Eerdere koersafspraken tellen niet meer, de ondergang dreigt.

‘Bel het AD!’, seinde Hoekstra.

Wopke moest zich wel profileren op de aloude kernpunten van het CDA, de partij heeft nu eenmaal weinig andere, de boerenlobby is al decennia de corebusiness. Met clichés als ‘een eerlijke boterham voor onze boeren’ doet hij wat hij kan, maar sterk kwam het niet over. De BBB voert die lobby, samen met de boerenstormtroepen in het veld, veel efficiënter. De voorman van Agractie, Bart Kemp, onderhandelt volgens eigen zeggen al rechtstreeks met Rutte. ‘Onze eisen liggen bij hem op het bureau.’

En D66? Die zit binnenkort in een kabinet met ten minste twee partijen die het regeerakkoord als hinderlijk ervaren. ‘Is dit een bom onder het kabinet?’, vroeg iemand vrijdag aan Rutte. Die reageerde niet, maar het antwoord was ja.