Duitsland herleeeft demonstraties op maandag tijdens de Koude Oorlog te midden van inflatie

Demonstranten van links en rechts van Duitsland hebben opgeroepen tot regelmatige protesten op maandag tegen de stijgende kosten van levensonderhoud. Deze roepen de vreedzame revolutie in Oost-Duitsland op, maar ook recente demonstraties tegen immigranten.

Partijen aan zowel de linker- als de rechterkant van het politieke spectrum in Duitsland hebben een “hete herfst” aangekondigd met regelmatige maandagdemonstraties.

De socialistische Linkse Partij  was de eerste die de nieuwe reeks protesten aankondigde tegen de stijgende Duitse prijzen voor gas, energie en voedsel.

Het koos Leipzig, een stad in het voormalige Oost-Duitsland, als locatie voor de eerste maandagmars op 5 september.

De keuze voor Leipzig heeft een krachtige symbolische weerklank: hier speelden de Oost-Duitsers met hun maandagdemonstraties een beslissende rol bij het omverwerpen van de dictatuur in de Duitse Democratische Republiek (DDR) .

https://www.youtube.com/watch?v=VepMi6x3Szs

Wat waren de demonstraties op maandag tijdens de Koude Oorlog?

Het begon allemaal met gebedsbijeenkomsten in de Sint-Niklaaskerk in Leipzig, die in september 1989 uitgroeide tot demonstraties. Deze vreedzame protesten verspreidden zich uiteindelijk naar andere steden in Oost-Duitsland.

Protesten rond de viering van het 40-jarig jubileum van de DDR op 7 oktober 1989 werden door de staat krachtig beantwoord. Ondanks de toegenomen internationale aandacht in die tijd werden in heel Oost-Duitsland zo’n 3.500 mensen gearresteerd en vele anderen gewond.

De volgende dag, 8 oktober, verzamelden zo’n 8.000 politie- en gewapende militaire eenheden zich in Leipzig. Dit leidde tot de vrees dat de staat de demonstratie van maandag zou neerslaan met behulp van de “Chinese oplossing” – een term die Oost-Duitsers gebruikten om te verwijzen naar het Chinese bloedbad van pro-democratische demonstranten op het Tianamen-plein, dat slechts een paar maanden eerder had plaatsgevonden.

Meer dan 70.000 demonstranten, van de 500.000 inwoners van Leipzig, kwamen op die datum en marcheerden vreedzaam. In het hele land protesteerden honderdduizenden destijds tegen het communistische regime van de Socialistische Eenheidspartij van Duitsland (SED), terwijl ze scandeerden: “Wij zijn het volk!”

De veiligheidstroepen trokken zich terug.

AfD en Vrije Saksen concurreren met de Linkse Partij

Het feit dat maandag werd gekozen voor de marsen van deze week, versterkt duidelijk die symboliek, iets dat bij sommigen niet goed is bevallen.

De Groene Partij bekritiseerde Sören Pellmann, een in Leipzig gevestigd lid van de Oost-Duitse vertegenwoordiger van de Bondsdag en de Linkse Partij, voor het gebruik van de term ‘maandagdemonstratie’, omdat hij geloofde dat het een symbolische betekenis had die gericht was tegen de SED, de voorloper van links. .

De Groenen beschuldigden de Linkse Partij er ook van te accepteren dat “extreemrechtse kredieten van de maandagdemonstraties in het centrum van de stad acceptabel zouden kunnen worden”.

Dat was een toespeling op het feit dat naast de Linkse Partij ook verschillende rechtse partijen hebben opgeroepen tot demonstraties, waaronder de extreemrechtse splinterpartij genaamd Free Saxons en het extreemrechtse populistische Alternative for Germany (AfD) , dat vertegenwoordigd in de Bondsdag en onder toezicht van de Duitse binnenlandse inlichtingendienst.

De leiding van de Linkse Partij heeft zich verdedigd tegen de beschuldigingen. Ze zijn zich bewust van het gevaar dat van rechts komt, zegt Janine Wissler, die de partijleiding deelt met Martin Schirdewan.

Wat Schirdewan betreft, hij verdedigde het plan voor de demonstratie in Leipzig als een “krachtig, vreedzaam protest” voor een politieke koerscorrectie.

De protestslogan vertaalt zich als “Mensen ontlasten. Capprijzen. Belasting overwinsten.” Wissler betoogde: “Protesten tegen de economische en sociale gevolgen van de oorlog in Oekraïne mogen niet aan rechts worden overgelaten. Links is tenslotte de partij van sociale rechtvaardigheid.”

Maar rechtsextremisten hebben het gevaar van toe-eigening al aangetoond. “Samen tegen degenen daarboven”: onder deze slogan had de kleinste partij haar rally geregistreerd op dezelfde locatie als de linkerzijde bij het centraal station van Leipzig, waardoor de indruk werd gewekt dat ze samenwerkte met haar politieke tegenstanders. De Linkse Partij heeft hier met succes juridische stappen tegen ondernomen.

Extreemrechtse xenofobe demonstraties van de PEGIDA-beweging werden gewelddadig zoals hier in Chemnitz op maandag 27 augustus 2018

Extreemrechts eigent zich de strijdkreet toe: ‘Wij zijn het volk’

Het label “Maandagdemonstratie” is sinds de Duitse hereniging in 1990 vele malen toegeëigend, zowel door links als door rechts. In 2004 mobiliseerde de Partij van Democratisch Socialisme (PDS), een andere voorloper van de huidige Linkse Partij, zich tegen de zogenaamde “Agenda 2010”, de hervormingen van de werkloosheidsuitkeringen door de toenmalige regering.

In 2014 lanceerden de xenofobe “Patriottische Europeanen tegen de islamisering van het Westen” (PEGIDA) elke maandag demonstraties tegen immigratie, eerst in de deelstaat Saksen en later in heel Duitsland. De beweging bereikte zijn hoogtepunt toen bondskanselier Angela Merkel in 2015 en 2016 ongeveer een miljoen vluchtelingen toestond , voornamelijk uit door oorlog verscheurde landen als Syrië en Afghanistan, Duitsland binnen te komen om asiel aan te vragen.

Alleen al in de Saksische hoofdstad Dresden gingen tot 25.000 mensen de straat op, in navolging van de traditie van de vreedzame revolutie van de DDR met de slogan: “Wij zijn het volk”. PEGIDA-protesten vinden vandaag nog steeds plaats, hoewel er zelden meer dan 200 mensen deelnemen.

Demonstranten tegen de COVID-regelgeving eigenden zich de maandagdemonstraties in 2021 toe en bestempelden hun extreemrechtse protesten als ‘maandagavondwandelingen’

COVID-protest vermomd als ‘wandeling’

Een andere massabeweging ontstond tijdelijk op het hoogtepunt van de coronaviruspandemie, toen protesten tegen het beleid van de regering om het virus in te dammen ‘maandagwandelingen’ werden genoemd in een poging de lockdown-beperkingen te omzeilen en te hekelen. Met dalende besmettingscijfers en het wegvallen van bijna alle beperkingen, zoals verplichte mondkapjes in winkels, bioscopen of concertzalen, is echter ook deze variant van de maandagdemonstraties uitgestorven.

Nu komen de maandagdemonstraties weer tot bloei. Het dispuut over het vermeende of daadwerkelijke misbruik van het origineel uit de herfst van 1989 zal waarschijnlijk voortduren.