CPB waarschuwt: Koopkracht hard onderuit, armoede neemt toe

De koopkracht van Nederlanders gaat dit jaar keihard onderuit en daalt gemiddeld met 6,8 procent. De armoede neemt bovendien flink toe.

Koopkracht – Dat schrijft het Centraal Planbureau, één van de belangrijkste raadgevers van het kabinet. Deze raming zijn de economische vooruitzichten van dit en komend jaar en de basis voor Rutte IV om de financiële koers te bepalen, ook richting Prinsjesdag.

Volgens het CPB is de Nederlandse economie is ‘sterk uit de coronacrisis gekomen, maar het beeld is aan het kantelen’. ,,Steeds meer huishoudens voelen de hoge inflatie in hun portemonnee, waardoor de consumptiegroei de komende kwartalen tot stilstand komt.”

Hierdoor stijgt de armoede in personen in 2023 tot 7,6 procent, voor kinderen is dat zelfs 9,5 procent. Net als voor de koopkrachtcijfers geldt dat deze cijfers de werkelijke problematiek nog onderschatten.

Koopkracht neemt duikvlucht, ziet het cpb in aanloop naar Prinsjesdag. pic.twitter.com/4ng2bjS16R

— Tobias den Hartog (@TobiasdenHartog) August 19, 2022

Volgens het CPB hebben steeds meer Nederlanders moeite hun basisbehoeften te kunnen betalen, terwijl de inkomens beperkt stijgen. Er is ook veel inflatie-ongelijkheid: hoe lager het inkomen, hoe sterker de financiële last van de inflatie wordt gevoeld.

CPB-directeur Pieter Hasekamp schrijft: ,,Huishoudens merken de gevolgen van de hoge inflatie, en dat heeft zijn weerslag op de economie. Er is een groeiend aantal mensen dat nu al nauwelijks kan rondkomen en voor wie de energierekening onbetaalbaar dreigt te worden.”

Het CPB analyseert dat de economie het laatste kwartaal nog een ‘hoge groei’ liet zien, maar dit is dus aan het veranderen. Onder de motorkap houden de gevolgen van de oorlog in Oekraïne en de ‘verstoringen’ door de coronacrisis flink huis. Omdat vooral de energierekening er zo inhakt voor veel mensen, zullen zij ‘de komende kwartalen’ niet veel meer uitgeven op andere terreinen. ,,De consumptiegroei komt tot stilstand.”

Het CPB schrijft: ,,De inflatie en de daarmee gepaard gaande onzekerheid, en ook de renteverhogingen door centrale banken om de inflatie te beteugelen, remmen wereldwijd de economische groei. De verslechterde economische vooruitzichten in binnen- en buitenland maken ook bedrijven terughoudend om te investeren.”

Helemaal gitzwart zijn de voorspellingen van het CPB ook weer niet. De rekenmeesters denken dat, mits de energiecrisis ‘niet verder escaleert’, de inflatie van 9,9 procent in dit jaar gaat dalen naar 4,3 procent komend jaar. Dat komt omdat de gasprijs weer ietsjes daalt en dat de belangrijkste component van de inflatie is.

Opvallend is verder dat de koopkracht van de meeste Nederlanders het komende jaar juist niet in de min gaat. Volgens het CPB komt dit door lastenverlichtingen die het kabinet in het vooruitzicht heeft gesteld en de verhoging van het minimumloon. Alleen uitkeringsgerechtigden zouden, als het kabinet niet ingrijpt, volgend jaar flink in de min gaan.

De bevindingen van het CPB vormen de basis voor het kabinet nu het zich buigt over de hoge inflatie en torenhoge energierekeningen van miljoenen burgers. Met Prinsjesdag in aantocht, moet de koers van VVD, D66, CDA en ChristenUnie worden bepaald. De cijfers wijzen er nu dus op dat vooral de klap van het huidige ‘rampjaar’ zou moeten worden verzacht.

10 miljard

Vanochtend al pleitte CDA-leider Wopke Hoekstra ervoor dat het kabinet ‘minimaal’ 10 miljard euro uittrekt voor koopkrachtherstel. Hij noemde het beperken van de inkomstenbelasting en het verlagen van belasting op energie. Hij noemde een hogere belasting voor bedrijven als middel om dat te bekostigen. ,,Van bedrijven mogen we wat verwachten. Driekwart van de bedrijven maakt nu meer winst dan voor corona. Dan mag je van bedrijven verwachten dat ze de lonen verhogen. Uiteindelijk moeten we samen door deze crisis.’’